Jak dobrać odpowiednie pamięci do swojego komputera? [Poradnik]

[Tpk]

Cześć w tym poradniku opiszę Wam w jaki sposób możecie stosunkowo łatwo dobrać odpowiednie pamięci do swojego komputera, i jak w bardzo prosty sposób je samodzielnie wymienić, bez konieczności zwracania się o pomoc do wyspecjalizowanych serwisów komputerowych.

Kilka słów wstępu:

Wymiana pamięci RAM, nie należy do zabiegów nadto trudnych i nie wymaga mistycznej wiedzy czy też umiejętności.
Dobrze się do tego przygotowując naprawdę ciężko jest coś zepsuć, nie przedłużając więc bierzmy się do roboty...

Identyfikacja:

Pierwsze zanim w ogóle zaczniemy cokolwiek robić należałoby zidentyfikować pamięci które obecnie posiadamy, jest to niezwykle ważne ponieważ:

• Jeżeli posiadamy jedną kość (niezależnie od jej pojemności) i planujemy dołożyć kolejną ~ dobrze aby była ona dokładnie taka sama!

Dlaczego właśnie tak? Z bardzo prostego powodu, dzięki temu zapobiegamy problemom jakie mogą wystąpić w przypadku zainstalowania drugiej (zupełnie innej kości). Szczególnie mam tu na myśli rozbieżność w tzw. timingach.

• W przypadku wymiany wszystkich kości problem ten nie ma miejsca, podobnie jeżeli mamy pojedynczą kość która z przyczyn od nas niezależnych uległa awarii (zakładamy, że nowe - niezależnie ile by ich nie było będą identyczne).

Jak więc zidentyfikować swój sprzęt? Możemy to zrobić na dwa sposoby:

1. Softwarowo (programowo) - instalując odpowiednie oprogramowanie do identyfikacji sprzętu otrzymamy podstawowe informacje które powinny być wystarczające do naszych celów, przykładowym programem może tutaj być CPU-Z - choć nazwa sugeruje co innego to z łatwością odnajdziemy w nim wszelkie niezbędne informacje w zakładce Memory.

2. Hardwarowo (sprzętowo) - wyłączamy komputer, odłączamy od źródła zasilania, odkręcamy dwie śrubki, zdejmujemy panel boczny i praktycznie zaraz powinniśmy być w stanie zobaczyć wszystkie zainstalowane pamięci, na PCB (awers) każdej jednej powinna być naklejka znamionowa z której powinniśmy być w stanie odczytać podstawowe parametry ale o tym za chwile.

Rodzaje pamięci:

Obecnie na rynku istnieje wiele rodzajów oraz typów pamięci, po pierwsze pamięci dzielimy na dwa typy:

• SRAM (Static Random Access Memory) - pierwsze z nich możemy spotkać jako tzw. pamieć cache (pamieć podręczna) wbudowaną w procesory. Dane w nich zapisane są trzymane tak długo jak długo pamięć jest zasilana, w przypadku utraty natychmiastowo giną.

• DRAM (Dynamic Random Access Memory) - nieco wolniejszy typ pamięci, stosowany przy produkcji zwykłych kości pamięci jakie znamy (powszechnie jako RAM), w przeciwieństwie do ww. wymagające okresowego odświeżania.

W tym poradniku skupimy się w całości na pamięci DRAM która z kolei ma kilka swoich odmian, jednak od dłuższego czasu praktycznie wyróżniamy tutaj jeden rodzaj pamięci jakim jest SDRAM (Synchronous DRAM - pamięci działające synchronicznie z magistralą systemową) który to występuje w kilku swoich wersach w tym:

1. SDR [ 16MB - 512MB] - przestarzałe, nieprodukowane
2. DDR (2.5 V) [ 64MB - 1GB ] - obecnie niestosowane, jednak wciąż dostępne
3. DDR2 (1.8 V) [ 256MB - 4GB ] - leciwe, nieco podstarzałe
4. DDR3 (1.5 V) [ 512MB - 8GB ] - wciąż aktywnie wykorzystywane, lecz odchodzi się już od nich na rzecz nowszych
5. DDR4 (1.2 V) [ 2GB - 16GB ] - stosunkowo nowe, wykorzystywane w obecnie budowanych komputerach

Prekursorem grupy pamięci DDR (Dual Data Rate Synchronous DRAM) był SDR (Single Data Rate Synchronous DRAM) - różnica w tym przypadku polegała na podwojeniu przepustowości pamięci (stąd znajduje się on w tej samej grupie i dlatego każda nowsza generacja rozpoczyna się od DDR).

Ze względu na rozmieszczenie pinów wszystkie powyższe pamięci zaliczają się do DIMM (choć zależnie od wersji ich wcięcia są przesunięte a liczba pinów jest różna względem poprzedniej generacji).
Istnieją także pomniejszone wersje tych samych modułów, przeznaczone typowo dla laptopów, netbook'ów rozszerzone o przedrostek (SO-DIMM) ale również tzw. pamięci ECC z korekcją błędów stosowane w sprzęcie serwerowym.

*Przykładowa kość SO-DIMM

Ponadto można spotkać się z DDR3L (1.35 V) oraz DDR3U (1.2 V) które były swego rodzaju eksperymentem, idąc z duchem czasu i jednostkami niskonapięciowymi.

Dobra to tyle słowem wstępu do historii komputerów sądzę, że dzięki temu łatwiej będzie Wam zidentyfikować posiadane kości. Jednak dla dopełnienia dodam jeszcze, że możecie się spotkać z skróconymi oznaczeniami stosowanymi przez część producentów:

np. PC3-12800 (moduł pamięci DDR3 o taktowaniu 1600 MHz)

Dodatkowo mamy pamięci z tzw. low-profile (o niskim profilu) co dosłownie znaczy, że płytka drukowana (na której spoczywają pamięci) jest mniejsza, oraz posiada mniejszy radiator (jeżeli takowy jest). Np.:

Powyżej widzimy, że pierwsze kości zostały obcięte o charakterystyczny grzebień, może się to przydać w przypadku gdy mamy ogromny radiator procesor'a którego wentylatory utrudniają nam dostęp do pamięci.

Ok, bogatsi o tą wiedzę spróbujmy rozczytać przykładową naklejkę:

Nawet bez rozpisywania wszystkiego (tak jak wyżej - w drugiej linijce) powinniśmy być w stanie rozkodować pierwszy wers:
A - Adata???
D3 - DDR3
U - UDIMM (Unbuffered DIMM => inaczej DIMM - zwykła pamięć konsumencka bez korekcji błędów)
1600 - taktowanie 1600MHz
W - ???
8G - 8GB
11 - CL 11 (Cas latency czyli opóźnienie - mniejsza liczba oznacza mniej cykli zegara czyli pamięci są szybsze)

Oczywiście najłatwiej sprawdzić i zweryfikować poszczególne oznaczenia wybranych pamięci po prostu korzystając z wujka Google i Wikipedii do czego gorąco zachęcam.

Warto wiedzieć:

Przed zakupem konkretnych modułów warto sprawdzić instrukcje (manual;a) naszej płyty głównej, zapoznać się ze stroną producent'a i zwrócić uwagę na ilość maksymalnej obsługiwanej pamięci czy też zahaczyć o listę wspieranych modułów i ich producentów. Np.:

Niech na ten moment naszą płytą główną będzie MSI MPG Z390 GAMING PLUS, na stronie producenta w zakładce DETAIL możemy znaleźć podstawowe informacje na temat tego jakie konkretnie moduły i opcje są wspierane:

* Pierwsza lepsza płyta znaleziona w Google, fot. MSI

Możemy się z tego dowiedzieć, że nasza płyta obsługuje pamięci DDR4 bez korekcji błędów natomiast z profilem XMP (technologia pozwalająca na automatyczne podkręcanie pamięci).

Dodatkowo dostajemy cały zakres taktowań jakimi musimy się kierować przy wyborze oraz listę producentów wraz z ich produktami (See supported memory) czy informacje o wsparciu Dual-Channel, a także maksymalnej możliwej pamięci jaką można zainstalować w 4 bankach.

Będąc już na tym etapie warto zdać sobie sprawę z tego jak istotną sprawę odgrywa odpowiednie ułożenie modułów w ich bankach na płycie głównej. Np.:

Widzimy tutaj cztery banki (miejsca na) pamięci, z czego dwa są w kolorze czerwonym (akurat w przypadku tego producenta) a dwa w czarnym. Choć mogłoby się to wydawać bez znaczenia to nie jest, ustawiając odpowiednio moduły możemy skorzystać z tzw. Dual-Channel co pozwoli nam dodatkowo poprawić przepustowość a co za tym idzie wydajność.

Wymiana:

Zdaje się, że mając już w ręce nowe, pasujące moduły ciężko zrobić coś nie tak jak trzeba, jednaj dla formalności dokończmy i tą sekcje zamieszczając kilka screen'ów z wymiany.

Jedyna rada jaką mogę tu dać to aby całość prac wykonywać na spokojnie, nie na siłę i z opanowaniem.
Każdy moduł jest trzymany przez dwa klipsy (u góry i u dołu) które po naciśnięciu jednocześnie wypychają kość:

Ok, mamy już kość, w naszym przypadku była to:

Teraz czas na montaż nowej, postępujemy analogicznie - po ustaleniu, że wcięcia na płycie zgadzają się z rozmieszczeniem pinów na pamięci:

Jedyne co nam pozostaje to wcisnąć lekko moduł tak aby oba zatrzaski zaskoczyły i gotowe.

W przypadku problemów należy zdiagnozować pamięci ~ o czym pisałem już swego czasu w:
Jak testować pamięć RAM pod kątem błędów? [TuT]

Mam nadzieje, że od teraz nie będziecie mieć problemu upgrade'm swojego komputera, a w razie gdyby zapraszam do udzielania się na forum w celu rozwiania wszelkich swoich wątpliwości.